"Avrupa Sağduyu Krizinde" – STADA Sağlık Raporu 2025, (Sağlıksız) Alışkanlıklarımız ve Duygularımız Hakkında Neler Ortaya Koyuyor?

İçindekiler

Avrupalılar sağlığın bir yatırım olduğunu giderek daha fazla anlıyor, ancak bilgiyi eyleme dönüştürmekte hâlâ nadiren başarılı oluyorlar. 22 ülkeden 27.000'den fazla katılımcıyı kapsayan son STADA Sağlık Raporu 2025, farkındalık ve uygulama arasında çarpıcı bir uçurum ortaya koyuyor: Katılımcıların %96'sı sağlıklı bir yaşam tarzını önemli buluyor, ancak yalnızca yarısı ilkelerine göre yaşıyor. Uzmanlar, sorunun bilgi eksikliği değil, motivasyon, zaman ve sistemsel destek eksikliği olduğunu vurguluyor. Bunun Polonya'da nasıl göründüğünü biliyoruz.

STADA Sağlık Raporu 2025'e göre, Avrupalıların %96'sı sağlıklı bir yaşam tarzının kendileri için önemli olduğunu söylüyor, ancak yalnızca %51'i bunu gerçekten uyguluyor. Bu, anketin tarihindeki bilgi ve eylem arasındaki en büyük fark.

STADA Pharm CEO'su Ricardas Grazulis şunları vurguluyor:

Sağlık, hastalığın yokluğundan çok daha fazlasıdır; refahımızı, ilişkilerimizi ve enerjimizi şekillendiren günlük tercihlerimizdir. Avrupalılar, önleme ve refahın önemini giderek daha fazla anlıyor, ancak bu bilgiyi pratiğe dönüştürmelerine yardımcı olacak basit ve erişilebilir araçlara hâlâ ihtiyaç duyuyorlar.

Sağlık hizmetlerinin önündeki en büyük engeller motivasyon eksikliği (%41), zaman eksikliği (%31) ve maliyet (%28) olmaya devam ediyor. Polonya'da katılımcıların %51'i sağlıklı alışkanlıklarını sürdüremediklerini kabul ediyor; bu oran Avrupa ortalamasından daha yüksek.

Avrupalıların %64'ü ruh sağlığının refah için gerekli olduğuna inansa da, %66 gibi şaşırtıcı bir oran tükenmişlik sendromu yaşamış ve yalnızca %17'si profesyonel yardım almıştır. Polonya'da, katılımcıların dörtte biri ruh sağlığı sorunlarının temel nedenleri olarak mesleki stres ve maddi kaygıları göstermektedir.

Varşova Tıp Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Mariusz Gujski , ruh sağlığının hâlâ gereken ciddiyetle ele alınmadığına dikkat çekiyor:

Beş kişiden üçü, ruh sağlığını hâlâ fiziksel sağlık kadar ciddiye almadığımıza inanıyor. Ruhsal bozuklukların önlenmesi bilincimize hâlâ yeterince yerleşmemiş durumda. Utanç ve damgalanma devam ediyor ve aile bağlarının kaybı ve birlikte vakit geçirememe sorunu daha da kötüleştiriyor .

Lisansüstü Tıp Eğitimi Merkezi Nüfus Sağlığı Bölüm Başkanı Prof. Mateusz Jankowski şunları ekliyor:

Refah konusunda artan farkındalığa rağmen, yardım istemekten hâlâ korkuyoruz. Polonyalıların neredeyse yarısı, ruh sağlığı sorunları yaşadıklarında yardım için nereye başvuracaklarını bilmiyor. Aileler ve yerel topluluklar içinde öz yardım grupları oluşturmak hayati önem taşıyor.

Rapor, Avrupalıların %30'unun tükenmişlik sendromuyla mücadele ettiğini gösteriyor. STADA Polonya Hastane Bölümü Direktörü Wojciech Lewiński'ye göre bu olgu, bireysel duyguların çok ötesine geçiyor ve izole değil:

Tükenmişlik sendromu yalnızca bir çalışanın kişisel sorunu değil, aynı zamanda gerçek bir sosyal ve ekonomik zorluktur. İş hayatımız hayatımızın üçte birini kaplıyor, bu nedenle iş yeri duyguların, stresin ve sınırların tartışılabileceği bir alan olmalıdır. Gelişmiş kuruluşlarda, çalışanların ruh sağlığı kültürün bir parçası haline gelir; bir yan unsur değil.

Ayrıca bakınız:

Lewiński, iş yerinde sağlık algısının bir zorunluluktan ortak bir değere dönüştürülmesinin hayati önem taşıdığını vurguluyor.

Mesele daha fazla program veya kampanya yaratmak değil, düşünce tarzında gerçek bir değişim yaratmak. Mesele, liderlerin örnek teşkil ederek liderlik ettiği ve dinlenmenin, sohbetin ve dengenin lüks değil, etkinliğin ön koşulu olduğunu öğrettiği bir destek kültürü.

Avrupalıların yalnızca %20'si mevcut tüm önleyici taramaları düzenli olarak yaptırırken, %34'ü hiç yaptırmıyor. Polonya'da durum daha da kötü: Katılımcıların yalnızca %10'u kapsamlı önleyici taramalara katılıyor.

Prof. Mariusz Gujski şunu vurguluyor:

Ankete katılanların yarısı, önlem almanın gönül rahatlığı ve uzun yaşamın anahtarı olduğuna inanıyor. Giderek daha fazla insan kendine bakmak istiyor, ancak önlem almayı günlük yaşamlarına entegre etmelerini sağlayacak sistematik desteğe ve basit çözümlere ihtiyaç duyuyorlar.

Avrupalıların dörtte üçü, öncelikle bağışıklık ve enerji için besin takviyesi kullanıyor. Aynı zamanda, %31'i sigara içiyor, %34'ü haftada bir alkol tüketiyor ve Polonyalıların %84'ü düzenli olarak kahve ve enerji içeceği tüketiyor. Profesör Gujski, Polonya'da 2,5 milyon kişinin alkole bağımlı olduğunu, ancak devletin geri adım attığını ve hiçbir önlem almadığını vurguluyor.

Prof. Mateusz Jankowski şunu belirtiyor:

Bir yandan takviyelerin popülaritesi ve sağlığın önemi konusunda farkındalık artarken, diğer yandan bunu baltalayan davranışlar devam ediyor. Uyarıcılara cehaletten değil, geçici bir rahatlama ihtiyacından dolayı yöneliyoruz. Bu, bedeni ve zihni zayıflatan riskli bir strateji.

Uzman, temel alışkanlıklara geri dönülmesi gerektiğini söylüyor: düzenli uyku, bol sıvı tüketimi, işe ara verilmesi ve aşırı kafein uyarımından kaçınılması.

Prof. Jankowski, bu mikro kararların sağlık üzerinde birçok takviyeden daha büyük bir etkiye sahip olduğunu söylüyor.

Raporda, tıpta yapay zekaya olan ilginin artmasına rağmen Avrupalıların %69'unun birinci basamak hekimlerine , %58'inin ise eczacılara güvendiği, yani algoritmalardan çok daha fazla güvendiği belirtiliyor.

Ricardas Grazulis şunları söylüyor:

Uzmanlara güven, sağlık sisteminin temeli olmaya devam ediyor. Teknoloji hekimlere destek olabilir, ancak insan temasının, empatinin ve deneyimin yerini tutamaz.

STADA Sağlık Raporu 2025'in sonuçları , Avrupalıların sağlığa olan bağlılıklarının olgunlaştığını, ancak hâlâ desteğe, motivasyona ve basit araçlara ihtiyaç duyduklarını gösteriyor. Halk sağlığı artık yalnızca devletin sorumluluğunda değil; ortak bir toplumsal projeye dönüşüyor.

Prof. Mariusz Gujski şöyle özetliyor: